Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma

Türk Medeni Kanunu 162. Madde kapsamında olan bu yazımızda, “Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış” kapsamındaki boşanma konusunu ele aldık. Kanunda belirtilen maddeyi, bu kapsamda sayılan fiilleri, kapsamın ayrım ve kriterlerini örnek olaylar üzerinden açıklamalarını ve dava sürecini yazımızda ele aldık.

Kanun koyucu tarafından boşanma sebepleri genel ve özel boşanma sebepleri olarak ayrılmıştır. Özel boşanma sebepleri TMK 161-165 maddelerinde sıralanmıştır. Bu yazımızda özel boşanma sebepleri arasında yer alan “Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış” konusunu inceleyeceğiz.

TMK MADDE 162

“Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir.

Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve herhâlde bu sebebin doğumunun üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer.

Affeden tarafın dava hakkı yoktur.”

Pek Kötü Muamele veya Onur Kırıcı Davranış Kapsamı

Kanun koyucunun mevcut konudaki düzenlemesine bakacak olur isek, Pek Kötü veya Onur Kırıcı davranış kapsamındaki eylemlerin gerçekleşmesi durumunda bu eylemlere maruz kalan eşin boşanma davası açabileceğinin düzenlendiği görülmektedir.

Pek Kötü Muamele ve Onur Kırıcı davranışın varlığının ortaya konulabilmesi için gereken şart ise “Kast” tır. Kastın varlığını ispat edebilmek için dava açılacak eşin davranışlarını bilerek ve isteyerek yapması ve tam ehliyetli olması gerekmektedir. Eylemlerin yanlış anlaşılma ya da dikkatsizlik sebebiyle meydana gelmesi Pek Kötü veya Onur Kırıcı davranış sebebiyle boşanma gerekçesi doğurmayacaktır.

Örneğin; eşlerden birisi, evin kilidini değiştirmiş ancak dikkatsizlik sebebiyle eşine yeni anahtarı vermeyi unutmuş olabilir. Bu davranış eşin eve kitlenmesi veya eşin dışarıda bırakılması olarak değerlendirilmeyecektir. Yine, akıl sağlığı yerinde olmayan eş, diğer eşe karşı gerçekleştirmiş olduğu vücut bütünlüğü ya da akıl sağlığına yönelik saldırılar gerekçe gösterilerek pek kötü veya onur kırıcı davranış sebebiyle boşanma davası açılamaz. Bu durumda diğer şartlar da mevcutsa, “akıl hastalığı sebebiyle” boşanma davası açılabilecektir.

Pek kötü muamele kapsamına, eşlerden birinin diğerine karşı, vücut bütünlüğüne veya akıl sağlığına yönelik olarak gerçekleştirilen ve zarar verici sonuçları olan her türden eylem girmektedir. Hayata kast edici eylemlerden ayrılan her türlü zarar ve cezalandırıcı eylem bu kapsama alınmaktadır.

Bu eylemlerin meydana gelmesinde sıklık ve süreklilik tek başına belirleyici bir faktör değildir. Sıklık ve süreklilik tamamıyla somut eyleme dayalı olarak değerlendirilecek bir husustur. Bazen tek bir eylem bile tek başına pek kötü muamele veya onur kırıcı davranış kapsamında değerlendirilebilir iken bazen eylemin bu kapsamda değerlendirilebilmesi için birden fazla kez gerçekleşmesi gerekmektedir.

Onur kırıcı davranış kapsamında ise, kişinin şerefini ve kişilik onurunu hedef alarak kast dahilinde gerçekleşen eylemler incelenmektedir. Eylemlerin topluluk içerisinde gerçekleşmiş olması ve şahit aranması şartları bulunmamaktadır. Kimse tarafından görülmemiş olsa da hukuki deliller ile ispatlanabilir eylemler bu kapsamda değerlendirilebilecektir.

Pek kötü veya onur kırıcı davranışa maruz kalan eş bu duruma tahammül göstermeye çabalamış ve boşanma davası açmamış olabilir. Fakat bu durum tek başına “Kabullenme” veya “Affetme” olarak değerlendirilmeyecektir. Bu gibi durumlarda kişinin gerçek iradesi araştırılmalı ve elde edilen sonuca göre işlem yapılmalıdır.

Bu konuda kanun koyucu tarafından örnekler açıkça belirlenmemiş olup, hangi eylemlerin bu kapsamda değerlendirilebileceği somut olaya göre belirlenecektir.

Hangi Eylemler Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış Olarak Değerlendirilebilmektedir?

• Evden zorla uzaklaştırılma veya kovulma hali,
• Tekrar eden şekilde hakaret ve argo kelimelere maruz kalınması hali,
• Kocanın, eşinin bekareti hakkında toplum içinde onur kırıcı ithamlarda bulunması hali,
• Topluluk içinde aşağılayıcı söz ve davranışlara maruz kalınması

gibi sebepler, uygulamada en sık karşılaşılan örneklerdir. Bu örneklerde bulunan ya da benzer durumlara maruz kalan eş, “Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış” kapsamında boşanma davası açabilmektedir.