Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
Çocuklu eşler boşanmaya karar verdiği zaman çocuğun velayetinin kime verileceği konusunda anlaşmazlık yaşayabiliyorlar. Bu konuyla ilgili Medeni Hukuk’ta belirtilmiş kurallar, kanunlar olsa da son noktada takdir yetkisi hakime bırakılmıştır.
Tabi ki hakim çocuğun velayetinin kime verileceği konusundaki kararını keyfi olarak vermez ve belirli ilkelere dayanarak geniş bir değerlendirme yapar.
Çocuğun yaşı, eşlerin ve çocuğun psikolojik durumu hatta gelirleri bile bu konudaki kriterlerdendir. Aslında belirlenen kriterlerin hepsi temelde çocuğun menfaati ilkesine dayanmakta ve erginliğe kadar geçireceği dönemde çocuğun en iyi şekilde yetiştirilmesini amaçlamaktadır.
İçindekiler
Çocuğun Velayetinin Kimde Kalacağı Hangi Kriterlere Bağlıdır?
Çocuğun velayeti anneye, babaya ya da bir vasiye verilmiş olabilir. Her koşulda çocuğun velayetine sahip olan kişinin çocuğa karşı sorumlulukları vardır. Hakim boşanma davasında velayetin kimde kalacağını belirlerken bu sorumlulukları kimin daha iyi bir şekilde yerine getirebileceğini dikkate alarak karar verir. Bu sorumluluklar Türk Medeni Hukuk’unun altıncı kısmında velayet başlığı altında belirtildiği üzere:
- Çocuğun menfaatini gözetmek,
- Çocukla ilgilenmek,
- Çocuğun eğitimiyle ilgilenmek,
- Çocuğun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaki ve toplumsal gelişimini gözetmek
şeklinde özetlenebilir. Hakim Türk Medeni Kanunu’ndaki bu sorumluluklara ek olarak, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından hazırlanan Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni de dikkate alır. Türkiye bu sözleşmeye 1990 yılında taraf olmuştur ve Türk Mahkemeleri bu sözleşmenin maddelerine bağlıdır.
Bu sözleşme bir insan hakları belgesidir ve dünyada her insanın doğuştan sahip olduğu hakları korumaya, dolayısıyla çocukların korunmasına yöneliktir. Çocuk hakları sözleşmesinin maddelerinin dayandığı temel ilkeler:
- Irk, dil, cinsiyet, sakatlık, siyasal ya da başka düşünceler gibi sebepler nedeniyle ayrımcılık yapılmaması ve her çocuğa eşit davranılması,
- Çocuklar için uygulanan her türlü hukuki kararda çocuğun yüksek menfaatinin (yararının) gözetilmesi,
- Çocuğun yaşama hakkı ve iyi şartlarda gelişme hakkının korunması,
- Çocuğun, yaşının ve akıl olgunluğunu da göz önünde bulundurarak, kendisiyle ilgili kararlarda yetkili makamlarca dinlenmesi ve çocuğun bu kararlarda söz hakkı olması (katılım hakkı)
olarak özetlenebilir. Özellikle katılım hakkı, yani çocuğun kendisiyle ilgili kararlarda söz hakkının olması çocuğun velayetinin kime bırakılacağı konusunda önemli bir noktadır.
Bütün bunlara ek olarak Yargıtay’ın daha önceki davalara yönelik olarak verdiği kararlar da bir örnek teşkil eder ve hakimler de kararlarını verirken bunlara dikkat ederler. Örnek vermek gerekirse Türkiye’de genel kabul gören bir karar olarak 0 ila 3 yaş arasındaki çocukların velayeti, anne şefkatine ve sevgisine duydukları ihtiyaç nedeniyle, çok büyük bir oranda anneye verilir. Bu yaştaki bir çocuğun velayetinin anneye bırakılmaması için annenin çocuğa zarar verecek yönde davranışları olması veya az önce bahsettiğimiz sorumluluklar yönünde ciddi sıkıntılar yaşıyor olması gerekmektedir. Boşanmada çocuğun velayetinin kime verileceği konusundaki en önemli kriter aslında çocuğun yaşıdır. Ebeveynlerin çocuğun menfaati için sağlaması gerekenlere bakılırken, bu kriterler çocuğun yaşı çerçevesinde değerlendirilir.
Eşimle Anlaşmalı Boşanarak Çocuğumun Velayetini Alabilir Miyim?
Tekrar hatırlatmalıyız ki koşullar ne olursa olsun çocuğun velayeti konusundaki son söz her zaman hakime aittir. Eşler anlaşmalı boşanma protokolüyle boşanacakları zaman çocukların velayetinin kimde kalacağını da protokolde belirtir. Ancak bu anlaşma hakimin kararı üzerinde bir bağlayıcılığa sahip değildir. Eğer hakim çocuğun velayetini alacak olan ebeveynin, çocuğun gelişimini kötü etkileyeceği, çocuğa zarar vereceği ve çocuğun menfaatlerini gözetemeyeceğini düşünürse; anlaşmalı boşanma protokolünde eşlerin ortak kararına uymayarak çocuğun diğer ebevenyde kalmasını hatta çocuğa bir vasi atanmasını bile isteyebilir. Eğer eşler protokolde, 0 ila 3 yaş arasındaki çocuğun velayetinin babada kalmasını kararlaştırmışsa bile hakim çok istisna bir durum olmadıkça çocuğun velayetini yine de anneye verecektir.
Hangi Yaştaki Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
Çocuğun velayetinin kime verileceği kararındaki en önemli etkenlerden birisi çocuğun yaşıdır ve farklı yaş aralıklarındaki çocuklar için önemli olan kriterler değişiklik göstermektedir.
0 – 3 Yaş Aralığındaki Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
0 ila 3 yaş arasındaki çocukar henüz çok küçük olduğu için özellikle anne şefkatine ihtiyaçları vardır. Bu yüzden Türk Mahkemeleri’nce yaygın olarak kabul gören görüş bu yaş aralığındaki çocukların velayeti anneye verilir. Ama buna istisna olarak anne çocuğun hayatını tehlikeye atacak durumdaysa çocuğun yaşama hakkı göz önünde bulundurularak çocuğun velayeti anneye verilmez. Ayrıca mahkemeler bu yaşlardaki çocuğun babasıyla sık görüşmesini de onaylamaz. Çocuk anne şefkatine ve bakımına çok muhtaç olduğu için bu yaşlarda babasıyla 15 günde 1 kez görüşmesi kararı yaygın bir durumdur.
3 – 7 Yaş Aralığındaki Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
3 ile 7 yaş arasındaki çocuklar ihtiyaçlarını dile getirebilir hale gelmiştir. Karnı acıktığında, tuvalete gitmek istediğinde veya herhangi bir ihtiyacı olduğunda bunu ifade edebilir ve velisiyle iletişim kurabilir. Bu yüzden bu yaşlardaki çocuğun artık anne bakımına daha az ihtiyacı olduğu düşünülür ancak yine de bu yaştaki çocukların velayetinin babaya bırakılması için istisna durumlar oluşması gerekir.
Örnek olarak annenin çocuğun sağlığına zarar vermesi, çocuğun bakımını yerine getiremiyor olması veya annenin sağlık durumunun kötü olması gibi durumlarda çocuğun velayeti anneden alınarak babaya verilebilir.
6 – 12 Yaş Aralığındaki (Okul Çağındaki) Çocukların Velayeti Kime Verilir?
6 ile 12 yaş arasındaki çocuklar okul çağında oldukları için iyi eğitim görmeleri önemli bir konudur ve velayet konusunda eğitime daha fazla dikkat edilir. Bu yüzden hakim anne ve babanın çocuğa sunabileceği maddi imkanları dikkate alarak hangisinin çocuk için daha iyi bir eğitim imkanı sağlayabileceğini tespit eder. Daha iyi imkan sağlayan taraf velayet konusunda bir adım daha önde olacaktır.
Bu yaştaki çocuklar kendileri ile ilgili kararlar üzerinde düşüncelerini ifade edebilir hale geldiği için, hakim uzman bir pedagog aracılığıyla çocuğun düşüncelerini ve isteklerini dinler. Çocuğun anne ya da babadan hangisiyle birlikte yaşamaktan daha mutlu olacağı da hakimin dikkate alacağı bir durum olur.
Ama daha önce belirttiğimiz gibi bu konuda son söz hakkı her zaman hakimindir ve hakim çocuğun isteğini, anne ve babanın maddi imkanlarını ve daha birçok etkeni değerlendirdikten sonra nihai kararı verir.
Bu karar sadece çocuğun isteğine veya anne ve babanın sunabileceği maddi imkanlara bağlı değildir. Ayrıca her davada olduğu gibi burda da her zaman örneği bulunmayan, istisna durumlar oluşabilir.
Her dava içinde bulunduğu koşullara göre değerlendirilmeli ve buna uygun yaklaşılmalıdır. Boşanma davası sırasında yapılacak yanlış bir yaklaşımın ömür boyu sonuçları olabilir ve özellikle çocuğun velayeti gibi hassas konularda profesyonel bir boşanma avukatından yardım almanızı şiddetle öneriyoruz.
Çocuğun Velayetini Belirleyen Özel Durumlar
Boşanmada çocuğun velayetinin kime verileceğini belirleyen ve kanunlarda veya sözleşmelerde yazılı olarak tespit edilmemiş özel durumlar vardır. Örnek vermek gerekirse çocukların yaşını da göz önünde bulundurarak alıştığı çevreden koparılmaması, birden çok çocuk varsa kardeşlerinden ayrı kalmaması, evlatlık çocukların durumu veya akli ehliyeti olmayan çocukların velayeti gibi birçok özel durum oluşabilmektedir. Her boşanma davasını kendi koşullarında incelemek ve buna paralel olarak da çocuğun velayetinin bu koşullar içerisinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Özel durumlar hakkında bir avukattan veya hukuk bürosundan destek almanızı öneririz.
Yazımızı beğendiniz mi?
Puan vermek için yıldızı tıklayın
Ortalama puan 5 / 5. Oy sayısı: 12
Bizi Arayın
Benim iki çocuğum var, birisi 10 birisi 12 yaşında. Babalarıyla gerçekten çok iyi anlaşıyorlar ama biz ayrılmak üzereyiz. Biz ayrılırsak çocuklar onda kalır da ben göremem diye çok korkuyorum. Çocukların bende ya da babasında kalmasını gerektirecek hiç bir özel sebep yok gibi. Bu yaştaki çocuklar ben de mi kalır böyle bir durumda?
Yorumunuz için teşekkürler. Buradan kesin bir şey söyleyemiyorum ancak detaylı olarak bir inceleyelim. Bahsettiğiniz durumda çocuğun annede kalması daha yüksek bir ihtimal.
Eşim aşırı geçimsiz birisi. Hem ben hem de çocuklar bıktı. Artık her gün kavga, boşanmak üzere bir hale geldik. Boşanırsak çocuklar bende kalıcak diyince çıldırdı. Sen mi doğurdun sen alıcaksın çocukları dedi. Bana saldırmaya kalktı. Ben artık bu evliliği uzatmak istemiyorum, yardım ederseniz çocuklarımı da alıp boşanmak istiyorum.
Yorumunuz için teşekkürler. Bize ulaşmak için sayfanın üstünde de yazdığı üzere 0554 564 7334 numarasını arayabilirsiniz.
Bizde iki çocuk var.. Merak ediyorum, anlaşmalı boşanma protokolüyle çocukların biri bende, birisi eşimde kalsın şeklinde ayarlayabiliyor muyuz?
Yorumunuz için teşekkürler. Durumunuzun detaylı olarak incelenmesi gerekiyor. Bizi arayarak bilgi alabilirsiniz.
Avukat Bey, ben çocuklarımı bırakmak istemiyorum. Eşime karşı çok yanlış yapmış olabilirim ama çocuklarımı seviyorum. Bana yardım eder misiniz, iletişim bilgilerim [Sistem: Bu içerik otomatik olarak gizlendi] Lütfen yardım edin.
Yorumunuz için teşekkürler. Bize sitemizdeki numaradan her zaman ulaşabilirsiniz.
Benim iki çocuğuma da kavuşmama vesile oldunuz. Çok teşekkür ederim. Bir baba olarak herkes çocuğun velayetini anneye verirler sen alamazsın diyordu. Anneleriyle yine görüşsünler tabi ama çocuklarla ilgilenmeyeceğini o kadar iyi biliyordum ki, iyi ki bende kaldılar. Tekrar tekrar teşekkür ederim.
Benim çocuğum babasında kalmak istiyor ama onu babasıyla bırakmak istemiyorum. Çünkü babasıyla dünya görüşlerimiz farklı ve onu kendisi gibi yetiştirmesinden korkuyorum. Hakimi çocuğun bende kalması için nasıl ikna edebilirim ve çocuğum 10 yaşında.
Merhaba, benim çocuğum 17 yaşında ve ben velayetini almak istemiyorum, çünkü dersaneye yazılması gerekiyor. Ya velayeti bende kalsın, karşılığında iyi nafaka alayım ya da babası baksın istiyorum. Napmalıyım? Teşekkürler.