Evlatlık İlişkisinin Kaldırılması Davası

Evlatlık ilişkisinin kaldırılması için, evlatlık ilişkisinin kaldırılması davası açılmalıdır. Evlatlık ilişkisinin kaldırılması 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 317 vd. maddelerinde düzenlenmiştir.

Evlatlık ilişkisinin kaldırılması işlemi, evlat edinme işlemi ile kurulan yasal bağın ortadan kaldırılması için gereken bir işlemdir. Bu işlem mahkeme eliyle, ilgililerin talebi üzerine yapılır.

Yasa koyucu, evlatlık ilişkisinin ortadan kaldırılabilmesini ancak evlat edinme için gerekli olan şartlarda, esasa ilişki sakatlık olması halinde mümkün kılmıştır. Evlat edinme işlemi ile, evlat edinen ve evlat edinilen kişi arasında aynı kan hısımlığı gibi soy bağı kurulur. Dolayısıyla kan hısımlığı gibi bir etki doğuran işlem, soy bağının kamusal nitelikteki önemi de dikkate alındığında kolaylıkla geçersiz olmayacaktır. Bu konuda yasada sayılı nedenlerin varlığı gerekir. Bu nedenlerin soy bağının önemine binaen dar yorumlanması gerekmektedir.

Dava her ne şekilde açılacak olursa olsun, küçüğün menfaatinin ağır bir şekilde zedelenmemesi, dava nedeninin sonradan düzeltilebilecek bir şey olması göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin, evlatlık ilişkisinde bulunanlar arasındaki asgari 18 yaş olması gerektiğine dair koşulun sağlanmamasına rağmen, evlatlık ilişkisi kurulması durumunda sonradan düzelebilecek bir şey yoktur. Fakat evlat edinme işlemine rıza göstermesi gereken kişilerden birinin rızası olmadan işlemin tesis edilmesi durumunda, rızası aranan kişinin rıza göstermesi halinde sebep ortadan kalkmaktadır. Haliyle bu durumda evlatlık ilişkisinin kaldırılmasına karar verilmemelidir.

Evlatlık İlişkisinin Kaldırılmasının Sebepleri

Rızanın Bulunmaması Nedeniyle (TMK m.317)

Evlatlık işleminin koşullarından biri, gerekli olan hallerde ilgililerin rızasının alınmasıdır.

Rıza şu hallerde gerekmektedir:

Evlat Edinilen Kişinin Küçük Olması Durumunda:

• Küçük ayırt etme gücüne sahipse kendisinin rızası,
• Küçüğün anne-babası biliniyorsa ve ayırt etme gücüne sahiplerse anne-babasının her ikisinin de rızası,
• Evlat edinen kişinin varsa altsoyunun rızası,
• Evlat edinen kişinin varsa eşinin rızası,
• Vesayet altındaki küçüğün evlat edinilebilmesine ilişkin vesayet makamının izni.

Evlat Edinilen Kişinin Ergin veya Kısıtlı Olması Durumunda:

• Evlat edinen kişinin altsoyunun açık rızası,
• Evlat edilen kişinin kendisinin rızası,
• Evlat edinilen evli ise eşinin rızası,
• Küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin hükümlerin kıyasen uygulanması üzerine aranacak rıza.

Saydığımız rıza hallerinde, esasa ilişkin oluşan sakatlıkların varlığı durumunda, evlatlık işleminin kaldırılması davası için sebep oluşmuştur.

Bunların yanında rıza var olsa dahi küçüğün anne-babası küçüğü doğumundan itibaren 6 hafta geçmeden önce evlat edindirmek için rıza göstermişse bu rızanın da sakat olduğu kabul edilmektedir.

Bu nedene dayalı olarak dava açabilme hakkına, rızası hukuka uygun şekilde alınması gereken kişiler sahiptir. Davada, ilişkinin kaldırılabilmesi için küçüğün menfaatinin ağır bir şekilde zedelenmemesi göz önünde bulundurulur.

Noksanlıklar Nedeniyle (TMK m.318)

Yasa koyucunun diğer noksanlıklar şeklinde ifade ettiği evlatlığın ortadan kaldırılması halinde, esasa ilişkin noksanlıklar dikkate alınmalıdır. Bu nedenden dolayı evlatlık ilişkisinin kaldırılmasını Cumhuriyet Savcısı veya herhangi bir ilgili talep edebilir.

Diğer noksanlıklar şeklinde ifade edilen nedenler yoruma açıktır. Bu durumda Bursa boşanma avukat hukukî yardımının alınması, yorumun müvekkil lehine yapılabilmesine yarar sağlayacaktır.

Evlatlık İlişkisinin Kaldırılmasında Hak Düşürücü Süre

Evlatlık ilişkisinin kaldırılması davası, ilişkinin ortadan kaldırılma nedeninin öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde açılmalıdır. Aksi halde dava açma hakkı ortadan kalkar, yani düşer.

Evlatlık İlişkisinin Ortadan Kaldırılmasının Sonuçları

Evlatlık ilişkisi ile, evlatlıkla evlat edinen arasında soy bağı kurulur. Bu soy bağına bağlı olarak, evlatlık olan kişi, evlat edinenin kan hısmı olan altsoyu gibi kendisine bağlanır. Soyadını değiştirebilir, miras alabilir, evlenme engeli doğar. Evlatlık ilişkisi ortadan kalktığında bu saydıklarımız ortadan kalkar ve evlatlık evlat edinenin soy bağından ayrılır.

İlişkinin ortadan kalkması geçmişe yönelik etki doğurur.

Evlatlık İşlemlerinde Aracılık

Küçüklerin evlat edinilmesine aracılık edilebilir. Fakat bu aracılık işlemi yalnızca yetki verilen kurum ve kuruluşlarca yapılabilir.

Yetkili kurum ve kuruşların tespiti ve somut olaya göre yararlı olanları, Bursa avukat bilgi ve deneyimleri sayesinde tespit edilebilir.

Evlatlık İlişkisinin Kaldırılması Davasında Görevli Mahkeme Kimdir?

Söz konusu davanın açılmasında görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde görevli mahkeme Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise, genel hükümler uyarınca tespit edilir.